Pojęcie geodezyjnej niwelacji terenu
Przez niwelację terenu w geodezji rozumiemy ogół pomiarów mających na celu wyznaczenie różnic wysokości pomiędzy punktami terenowymi z wykorzystaniem specjalistycznych instrumentów geodezyjnych (tachimetr, niwelator, łaty niwelacyjne). Wyróżnia się następujące pomiary.:
- Niwelacja geometryczna – polega na wyznaczeniu różnic wysokości pomiędzy mierzonymi punktami, na których ustawione są łaty niwelacyjne z wykorzystaniem niwelatora. Wykonywany jest pomiar „wstecz” oraz „w przód” poprzez odczyt wysokości z łat. Na tej podstawie obliczana jest różnica wysokości między 2 łatami.
- Niwelacja trygonometryczna – polega na wyznaczeniu różnic wysokości punktów na podstawie odległości poziomych oraz kątów pionowych. Pomiary te realizuje się z wykorzystaniem tachimetru oraz tyczki z reflektorem w postaci lustra lub tarczki celowniczej ustawianego na mierzonym punkcie. Umożliwia to określenie współrzędnych płaskich (x,y) oraz wysokościowych (H).
- Niwelacja satelitarna – metoda wykorzystująca systemy globalnej nawigacji satelitarnej GNSS. Pomiar wysokości realizuje się wykorzystując odbiornik GPS zapewniający przestrzenne współrzędne prostokątne X,Y,Z. Obliczane są one na podstawie sygnałów odbieranych z satelitów GNSS.
- Skaning laserowy/fotogrametria – metody mniej oczywiste ale dzięki którym również możemy wyznaczyć wysokości, wykorzystująca naziemnie skanery 3D, które przez światło lasera pozyskują informację o współrzędnych x, y oraz h. Wykorzystywany często na terenach o dużej przestrzeni i ograniczeniami dla tradycyjnych metod pomiarów geodezyjnych
Niwelacja terenu – warunki i kryteria
Realizując geodezyjne pomiary wysokościowe należy wziąć pod uwagę to aby wysokości charakterystycznych punktów szczegółów terenowych były określane w państwowym układzie wysokościowym (PL-EVRF2007-NH). Wyniki pomiaru i wartości wysokości wyraża się w metrach z precyzją zapisu do 0.1m, 0,01m lub 0,001m w zależności od dokładności wykonywanego pomiaru.
W celu kontroli i zapewnienia dokładności przeprowadzonych pomiarów mających na celu niwelację terenu wykonuje się nawiązanie do punktów osnowy wysokościowej. Jeśli gęstość punktów osnowy nie pozwala na przeprowadzenie czynności pomiarowych dopuszczalne jest nawiązanie na punkty osnowy pomiarowej, które powinny być nawiązane do punktów osnowy państwowej.
Średni błąd położenia wysokości punktów pomiarowej osnowy wysokościowej nie może być większy niż 0.05m względem punktów wysokościowej osnowy geodezyjnej. W przypadku gdy celem jest określenie wysokości szczegółów terenowych o których mowa w § 19 ust. 3 pkt 1 i 2 – standardy techniczne wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych błąd ten nie może być większy niż 0.02m.
Jaki jest cel niwelacji terenu?
Niwelacja terenu przeprowadzana jest właściwie przy każdym rodzaju robót budowlanych, od większych (obsługi dużych inwestycji tj. budowy dróg czy zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej) po mniejsze (budowa domu czy niewielkiego parkingu). Odpowiednia gęstość pomiaru danego terenu przekłada się na jego lepsze odzwierciedlenie w formie elektronicznej w przystosowanym do tego celu oprogramowaniu dzięki czemu dokładnie można określić ilości mas ziemnych do wywiezienia czy też przywiezienia a co za tym idzie lepiej oszacować koszty i czas pracy. Te aspekty stanowią podstawę dobrze wykonanej niwelacji i dają podwaliny pod precyzyjne przygotowanie terenu pod daną inwestycję.
W firmie ma.concept korzystamy ze wszystkich metod i środków do pozyskiwania wysokości terenu. Niezależnie od typu podjętego zlecenia posiadamy odpowiednie doświadczenie, zdobyte na przestrzeni lat aby w sposób kompleksowy realizować zadania geodezyjne związane z niwelacją.
[1] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220001670/O/D20221670.pdf
[2] https://geoportal360.pl/blog/niwelacja-terenu-w-geodezji-i-budownictwie/